‘Ik vind het essentieel dat informatie-uitwisseling gericht is op het bedienen van burgers en ondernemers’
Ernst Steigenga heeft een bijzondere positie in de Commissie van Toezicht van RINIS. Hij werkt namelijk niet meer voor een van de deel- of afnemers, maar is sinds mei 2023 directeur van de Bruggenbouwers. Die sociale onderneming richt zich op het inwonersperspectief van overheidsbeleid en overheidshandelen. “Ik kan nu met de blik van een niet-betrokkene kijken naar wat RINIS doet.”
Sinds januari 2023 ben je lid van de Commissie van Toezicht van RINIS. Waarom ben je destijds lid geworden?
"Ik werkte bijna 20 jaar bij het Ministerie van Justitie, waar ik onder meer werkte aan e_CODEX, een digitaal uitwisselingsplatform voor Europese justitiële organisaties. In mei 2019 switchte ik van rol binnen het departement. Ik ging toen werken voor de Nationaal Coördinator Antisemitismebestrijding en was niet meer direct betrokken bij de operationele kant van informatie-uitwisseling. Het idee om vanuit een meer afstandelijke positie toch de ontwikkelingen te kunnen blijven volgen sprak me enorm aan. Het bood me de mogelijkheid om mijn ervaring in te zetten en tegelijk met een frisse blik naar de sector te kijken. Nu ik directeur ben van de Bruggenbouwers kijk ik van buiten naar binnen bij de organisatie van informatieknooppunten in het publieke domein.”
Hoe helpt jou dat in deze rol?
“Bij de Bruggenbouwers helpen we overheidsorganisaties de behoeften van inwoners en ondernemers te vertalen naar concrete aanpassing van regels en interne processen. Dat zijn de eindgebruikers van veel processen rondom informatievoorziening, en als je die spreekt zie je dat de uitvoeringspraktijk van beleid dat op departementen wordt bedacht, weerbarstig is. Dat merkte ik ook al in mijn werk voor e-CODEX. Ik sprak daarvoor bijvoorbeeld met notarissen, deurwaarders, officieren van justitie, medewerkers van kinderbeschermingen in verschillende landen, en merkte dat er nog een wereld te winnen was in het verbinden van praktijk en beleid. De afstand die ik nu heb tot de overheid, tot RINIS en haar deelnemers, zorgt ervoor dat ik met de blik van een niet-betrokkene kan kijken. Wat gebeurt hier nou eigenlijk? Wat is de behoefte die moet worden ingevuld?”
Waar let je bij RINIS in het bijzonder op?
“Mijn drijfveer is de rechtstaat; ik vind het essentieel dat informatie-uitwisseling legitiem is én daadwerkelijk gericht is op het bedienen van burgers en ondernemers. Een ander belangrijk punt vind ik de wendbaarheid van RINIS. De technologische en maatschappelijke ontwikkelingen gaan razendsnel, en dat vereist een hoge mate van flexibiliteit. Tegelijkertijd moeten we kritisch zijn op de technologieën die we implementeren. RINIS doet dit goed; de organisatie waait niet zomaar met alle technologische winden mee, maar maakt weloverwogen keuzes met een sterke focus op de behoeften van de deelnemers."
Welke ambities van RINIS spreken je aan?
"De visie van RINIS op de toekomst van veilige communicatie, gegevensdeling binnen Europa vind ik interessant. RINIS heeft snel gezien dat dit een belangrijk onderwerp is voor deelnemers als de SVB en het UWV en blijkt in staat om hierop in te spelen. Bijvoorbeeld met sTesta Next Generation, het kanaal voor veilige communicatie voor publieke organisaties in Europa Wat ik ook typerend vind voor RINIS is dat – vanwege de gevoelde noodzaak om kwaliteitsnormen voor hun deelnemers te garanderen – het datacentrum uiteindelijk niet is ondergebracht in de Rijksomgeving. Die onafhankelijke afweging getuigt van integriteit van de organisatie, het willen voldoen aan de garanties aan deelnemers. Ik herken een sterke technische focus om deelnemers te bieden wat ze zoeken en daarbij voorbij te durven gaan bestuurlijke conventies.”
Hoe kan RINIS zijn diensten zo goed mogelijk laten aansluiten op de ontwikkelingen bij deelnemers en afnemers?
"RINIS heeft een unieke positie omdat ze onafhankelijk is van specifieke departementen. Dat stelt haar in staat om een neutrale en doortastende rol te spelen in de publieke dienstverlening. De organisatie heeft geen commerciële bijbedoelingen; ze willen simpelweg veilige, betrouwbare en gegarandeerde diensten leveren. Dat zie je terug in de aanpak. Er wordt bijvoorbeeld veel gesproken met de deelnemers en afnemers, en die feedback wordt daadwerkelijk gebruikt om de dienstverlening te verbeteren. Dit zorgt ervoor dat ze niet alleen voldoen aan de huidige verwachtingen, maar ook voorbereid zijn op toekomstige ontwikkelingen, zoals quantumtechnologie."
Welke maatschappelijke of technologische ontwikkelingen volg jij als toezichthouder met extra veel interesse?
"Ik volg nauwlettend hoe gegevensdeling zich binnen de publieke dienstverlening ontwikkelt. Er is een duidelijke maatschappelijke behoefte aan meer samenwerking tussen verschillende informatieknooppunten die met elkaar de gegevens bij grote uitvoeringsorganisaties, pensioenfondsen en gemeenten ontsluiten en daarmee betere dienstverlening aan burgers en bedrijven realiseren. Dit zal ook bestuurlijk impact hebben. Ik zie een belangrijke rol voor RINIS in deze dynamiek, juist vanwege hun onafhankelijke positie. Ze kunnen technisch-inhoudelijk een bijdrage leveren aan de samenwerking tussen verschillende partijen, zonder verstrikt te raken in politieke of bestuurlijke belangen. Dat is waar ik me sterk voor maak: samenwerking om maatschappelijke toegevoegde waarde te bieden."